Deze serie geeft de kernpunten weer uit het bekende boek Als God renoveert van de Canadese priester James Mallon. Dat gaat over parochie-vernieuwing en is een van de belangrijkste materialen van Missionaire Parochie, een organisatie die zich intensief met parochievernieuwing bezighoudt.
Deel 3.
In de vorige aflevering van deze serie zagen we dat de parochies ongemerkt in een identiteitscrisis zijn beland. De Kerk is in essentie missionair, maar van die missie komt niet veel terecht, terwijl Europa juist opnieuw tot missiegebied is geworden. Dit heeft echter niet alleen met de Kerk als groep te maken. Het raakt ook jou en mij persoonlijk, en dat kan best confronterend zijn…
De opdracht van Jezus
Sinds het Tweede Vaticaans Concilie hebben meerdere pausen de identiteitscisis van de Kerk omschreven. De roep om een missionaire Kerk ligt dan ook in het verlengde van de visie van dat concilie, waarin deze woorden van Jezus een leidraad waren: Ga, en maak alle volkeren tot leerling. Doop hen in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, en leer hun alles onderhouden wat ik jullie geboden heb (Matteüs 28,19-20). Zo sprak Hij tot zijn apostelen en - over grenzen van tijd en ruimte heen - ook tot alle kerkleiders en christenen. Het lijkt kinderlijk eenvoudig: mensen horen het verhaal van Jezus en vertellen het door. In het Evangelie lees je hoe de ene nieuwbakken leerling de andere potentiële leerling meeneemt naar Jezus (Johannes 1,41). Dat is evangelisatie: iemand die Jezus nog niet kent uitnodigen, stimuleren, uitleg geven en zo in contact brengen met Jezus en diens gedachtegoed.
Meer dan geïnteresseerd zijn
Maar wat is eigenlijk een leerling? Een leerling is iemand die leert. Hij/zij kijkt, luistert, leest, begint te begrijpen en gaat daar iets mee doen. Een volgeling loopt Jezus achterna. Eerst is hij vooral geïnteresseerd in de hulp of steun die hij bij Jezus zoekt. Of hij zal bepaalde elementen van Jezus’ gedachtegoed (zoals sociale gerechtigheid) gaan promoten en toepassen, maar zonder een persoonlijke relatie met Jezus aan te gaan. Een leerling loopt naast Jezus. Hij neemt zijn woorden in zich op, probeert ze voor zichzelf toe te passen en zoekt daarbij steeds contact met Hem. Hij is door Hem geraakt en wil daar soms ook wat over vertellen.
Een ander woord voor ‘leerling’ is ‘discipel’. Daarin zit het woord ‘discipline’. Een discipel probeert consequent te worden en alles wat Jezus verkondigt zowel voor zichzelf als naar buiten toe in praktijk te brengen. Hij verlangt ernaar meer op Jezus te gaan lijken.
Altijd leerling blijven
Een apostel ten slotte loopt voor Jezus uit. Hij heeft veel van Hem geleerd en leeft vanuit zijn relatie met Hem. Hij is vol van Hem en wil tijd, geld, talenten en energie investeren om anderen over Hem te vertellen. Het woord ‘apostel’ is afgeleid van het Griekse woord voor ‘zenden’ en het woord ‘missie’ van het Latijnse woord daarvoor. Jezus zei immers tegen zijn leerlingen: Zoals de Vader mij gezonden heeft, zo zend Ik jullie (Johannes 20,21). Toch blijft zelfs een apostel altijd leerling, want leerling-zijn is een levenslang proces.
Leerling-zijn is essentieel voor het getuigenis van de Kerk in de wereld. Je kunt pas iets doorgeven als je het zelf begrijpt en erdoor geraakt bent. Alleen mensen die bewust leerling van Jezus zijn en dat ook laten zien, kunnen andere mensen tot leerlingen van Jezus maken. De Kerk moet dus eerst de mensen binnen de Kerk tot leerlingen maken om ook buiten de Kerk mensen tot leerlingen van Jezus te kunnen maken!
Spirituele inhaalslag
Veel gedoopten zijn echter nog passief, waar het gaat om het leerling-zijn, ze draaien op routine en dragen hun geloof ook niet uit. Maar zoals de apostelen aan het idee van ‘missie’ moesten wennen, zo moeten wij dat ook.
De parochies staan dus voor een flinke spirituele inhaalslag, voor een uitdaging die de weg baant naar herstel en zelfs naar groei.
Patricia Willems
PS Waar Mallon moeilijke theologische principes als bekend veronderstelt, omdat hij in eerste instantie voor collega-priesters schreef, daar heb ik soms wat toegelicht. De eerste drie deeltjes van deze serie corresponderen globaal met blz. 1 t/m 30. Sommige onderwerpen bespreekt Mallon op meerdere plaatsen.